Elektrik ve data kablolarında güvenlik, sadece performansla değil aynı zamanda yangın anındaki davranışıyla da doğrudan ilgilidir. Avrupa Birliği, bu kapsamda yapı malzemeleri için bir standardizasyon oluşturmuş ve CPR – Construction Products Regulation (Yapı Malzemeleri Yönetmeliği) adı altında kablolara da özel bir sınıflandırma getirmiştir.
Bu sınıflandırma, kabloların yangına tepki performansını belirler ve özellikle kamu binaları, oteller, AVM’ler, hastaneler ve ofislerde doğru kablo seçiminde hayati rol oynar.
CPR Nedir?
CPR (EU 305/2011), Avrupa Birliği'nin 2017 yılında yürürlüğe koyduğu ve yapı malzemelerinin yangın güvenliği, çevresel uygunluk ve performans gibi kriterlerde sınıflandırılmasını sağlayan bir yönetmeliktir. Bu düzenlemeye göre, kablolar da birer yapı malzemesi olarak değerlendirilir.
CPR’a uygun kablolar EN 50575 standardına göre test edilir ve performanslarına göre belirli sınıflara ayrılır.
CPR Kablo Sınıflandırma Tablosu
Kablolar, yangına tepkisine göre aşağıdaki gibi A’dan F’ye sınıflandırılır:
| Sınıf | Yangına Dayanım | Açıklama |
|---|---|---|
| Aca | Çok yüksek | Hiç yanmaz, yangına karşı maksimum direnç (nadir kullanılır) |
| B1ca | Çok yüksek | Çok zor alev alır, çok düşük ısı yayar |
| B2ca | Yüksek | Zor alev alır, sınırlı ısı yayar |
| Cca | Orta-Yüksek | Kontrollü alev yayılımı, düşük ısı salınımı |
| Dca | Orta | Standart alev yayılımına karşı dayanım |
| Eca | Düşük | Minimum yangın performansı (giriş seviyesi) |
| Fca | Belirsiz | Test edilmemiş veya başarısız ürün |
🔸 Not: "ca" eki “cable” yani kabloyu temsil eder.
Ek Performans Kriterleri
Bazı CPR sınıflarına ek olarak 3 kritik parametre daha değerlendirilir:,
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| s1, s2, s3 | Smoke Production (Duman Yoğunluğu) |
s1: Çok az duman |
|
s2: Orta düzeyde duman |
|
s3: Yoğun duman (belirsiz) |
|
| d0, d1, d2 | Flaming Droplets (Yanan Damlacıklar) |
d0: Damla yok |
|
d1: Sınırlı damla |
|
d2: Yoğun damla |
|
| a1, a2, a3 | Acidity (Asidik Gaz Yayımı) |
a1: Düşük toksik gaz |
|
a2: Orta düzeyde gaz |
|
a3: Belirsiz/yoğun gaz |
📌 Örnek bir ifade:
Cca-s1,d0,a1 → Orta düzey yangın direnci, çok az duman, damla yok, düşük toksik gaz üretimi.
CPR Sınıfı Kablo Seçimi Nerelerde Zorunlu?
Zorunlu CPR sınıfı, binanın kullanım amacına, insan yoğunluğuna ve tahliye süresine göre belirlenir:
| Alan Türü | Önerilen Minimum CPR Sınıfı |
|---|---|
| Konut (düşük yoğunluk) | Eca |
| Ofis, iş yeri | Dca |
| Alışveriş merkezi, sinema | Cca-s1,d1,a1 |
| Hastane, okul, otel | B2ca-s1,d0,a1 |
| Metro, tünel, havaalanı gibi kritik yapılar | B2ca ve üzeri |
CPR Sınıfları ile LSZH Aynı Şey mi?
Hayır.
🔸 LSZH (Low Smoke Zero Halogen) kablolar, yangında daha az duman ve zehirli gaz çıkarır.
🔸 Ancak CPR, yalnızca yalıtım malzemesini değil, tüm kablonun yangına verdiği tepkiyi ölçer.
Dolayısıyla bir kablo LSZH olabilir ama CPR sınıfı düşük olabilir. En doğru değerlendirme, CPR sertifikasıyla yapılır.
CPR Sertifikalı Kablo Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
✅ CE İşareti ve DoP (Performans Beyanı): Ürünle birlikte sunulmalı
✅ CPR Sınıfı Ambalaj Üzerinde Yazmalı
✅ Yangın testi akredite laboratuvarlarca yapılmalı
✅ Üretici beyanı değil, belgelendirme esas alınmalı
Sonuç: CPR Sınıfı, Bir Lüks Değil Zorunluluktur
Modern yapılarda can güvenliği ve tahliye süresi, kullanılan kabloların yangına tepkisine doğrudan bağlıdır. CPR yönetmeliği, yalnızca Avrupa için değil; Türkiye’deki projeler için de temel bir kriter haline gelmiştir.
Günümüzde bir kabloyu “iyi” yapan şey, sadece sinyal performansı değil; yangın anında güvenliği sağlamasıdır.
Kablonuzu seçerken sadece fiyatına değil, CPR sınıfına da mutlaka bakın.
